وقتی صحبت از آثار تاریخی ایران می‌شود، بلافاصله یاد شهرهایی مثل اصفهان، شیراز و یزد می‌افتیم. بعضی شهرها در معرفی آثار تاریخی مغفول مانده‌اند. تهران یکی از همین شهرهاست؛ تا اسم تهران می‌آید، همه یاد ترافیک و ازدحام و شلوغی و آلودگی هوا می‌افتند و جاذبه‌های دیدنی و تاریخی‌اش میان این‌همه شلوغی گم می‌شوند. در این نوشته می‌خواهیم سری بزنیم به یک جاذبه‌ی تاریخی و زیبای تهران یعنی میدان مشق. کافی است در مرکز شهر تهران در میان ازدحام و شلوغی و سروصدای جمعیت و ماشین‌ها، از میدان امام خمینی داخل خیابان سپه شوید و بعد از کمی پیاده‌روی از سردر باغ ملی عبور کنید تا حتی در دل شلوغی روی آرام و زیبای چهره‌ی تهران را ببینید.
میدان مشق تهران کجاست؟
میدان مشق در خیابان امام خمینی و به فاصله‌ی کمی از میدان امام‌خمینی (توپخانه) قرار دارد. میدان مشق یا باغ ملی از شمال به خیابان سرهنگ سخایی، از شرق به خیابان فردوسی کنونی، و از غرب به خیابان سی تیر و از جنوب به خیابان امام خمینی محدود می‌شود. ساختمان‌های این میدان با سبک معماری خاص‌شان از دیدنی‌ترین بناهای تهران هستند. قدیمی‌ترین ساختمان این مجموعه عمارت قزاقخانه است که در سال ۱۲۸۰ هجری قمری و در زمان ناصرالدین شاه پی‌ریزی شده و جدیدترین آن کتابخانه و موزه‌ی ملی ملک است که بنای آن برگرفته از معماری سنتی ایران است و در سال ۱۳۷۵ خورشیدی ساخته شده است. سبک معماری این ساختمان‌ها ترکیبی از سبک دوره‌های مختلف معماری ایرانی و معماری اروپایی است و هر ساختمان شیوه‌ی طراحی خاص خودش را دارد. طراحی ساختمان موزه‌ی ایران باستان از تاق کسری و ایوان مدائن مربوط به سبک معماری ساسانیان تاثیر گرفته است. کاخ شهربانی به سبک معماری هخامنشی ساخته شده و ساختمان وزارت امور خارجه در سبک معماری هخامنشی و با تقلید از کعبه‌ی زرتشت در نقش رستم ساخته شده‌اند. ساختمان ثبت اسناد و املاک با ترکیب معماری هخامنشی، ساسانی، اسلامی و اروپایی طراحی شده است.
فهرست سازه‌ها وبناهایی را که در میدان مشق میتوانید از تماشایشان لذت ببرید، در زیر می‌بینید که کاربری یا نام امروزی‌شان داخل پرانتز نوشته شده است:
سردر باغ ملی
موزه‌ی پست و تلگراف و تلفن (اداره‌ی پست)
موزه‌ی ملی ایران
موزه‌ی ایران باستان
کاخ شهربانی (ساختمان شماره ۹ وزارت خارجه)
بازداشتگاه کمیته‌ی مشترک ضدخرابکاری ساواک (موزه‌ی عبرت)
موزه‌ی سکه‌ی بانک سپه
مجموعه‌ی قزاقخانه (دانشگاه هنر)
وزارت امور خارجه
ساختمان شرکت ملی نفت (ساختمان شماره ۳ وزارت خارجه)
باشگاه افسران (ساختمان شماره ۷ وزارت امور خارجه)
کتابخانه و موزه‌ی ملی ملک
موزه‌ی علم و فناوری
ساختمان شماره دو سازمان ثبت اسناد و املاک ایران
بوستان معلم
تاریخچه میدان مشق
[related id=”3845″]
[blockquote]میدان مشق به دلیل فضای منحصربه‌فردش شاهد برگزاری «اولین»ها بوده است. مسابقات و نمایش دوچرخه‌سواری و موتورسواری برای اولین بار در این میدان برگزار شده است. اولین پرواز و نمایش بالن در این میدان انجام شد و در جنگ جهانی اول نخستین هواپیما در این میدان فرود آمد. این میدان شاهد اعدام‌های معروف تاریخی نیز بوده است؛ میرزا رضا کرمانی قاتل ناصرالدین‌شاه و شیخ فضل‌الله نوری در این میدان به دار آویخته شده‌اند.[/blockquote]
دلیل نام‌گذاری این محوطه به میدان مشق به دوران فتحلی‌شاه قاجار بازمی‌گردد. در آن زمان میدان مشق منطقه‌ای نظامی بوده است که قشون نظامی در آن تمرین رزم و نبرد می‌کرده‌اند و به همین دلیل به این نام معروف شده است. محوطه‌ی این میدان در آن دوره بسیار بزگ‌تر از اندازه‌ی فعلی‌اش بوده است. بعدها که احداث پارک شهر در زمین‌های میدان مشق برنامه‌ریزی شد، این میدان کاربری نظامی‌اش را از دست داد و نام آن به باغ ملی تغییر کرد. بعد از مدتی ساختمان‌های اداری در محوطه‌ی باغ ملی ساخته شدند و کاربری فضای سبزش را از دست داد اما نام باغ ملی تا امروز روی آن مانده است.
میدان مشق به دلیل فضای منحصربه‌فردش شاهد برگزاری «اولین»ها بوده است. مسابقات و نمایش دوچرخه‌سواری و موتورسواری برای اولین بار در این میدان برگزار شده است. اولین پرواز و نمایش بالن در این میدان انجام شد و در جنگ جهانی اول نخستین هواپیما در این میدان فرود آمد. این میدان شاهد اعدام‌های معروف تاریخی نیز بوده است؛ میرزا رضا کرمانی قاتل ناصرالدین‌شاه و شیخ فضل‌الله نوری در این میدان به دار آویخته شده‌اند.
سردر باغ ملی
سردر ورودی به این میدان که سردر باغ ملی نام دارد، یکی از زیباترین و به یادماندنی‌ترین بناهای تهران است که هر کس گذارش به خیابان امام خمینی افتاده باشد، این بنا را به خاطر می‌آورد. در یک طرف سردر باغ ملی که از نمادهای شهر تهران است، ساختمان موزه‌ی وزارت ارتباطات و در طرف دیگر آن ساختمان شماره ۳ وزارت امور خارجه قرار دارد. دستور ساخت سردر باغ ملی را رضاشاه صادر کرد و عملیات ساخت آن در سال ۱۳۰۱ آغاز و ۱۳۰۴ تکمیل شد. علاوه بر معماران و استادان هنرمند ایرانی مانند جعفرخان کاشانی، استاد کریم منیژه، استاد خاک‌نگار مقدم و استاد اسماعیلی، استاد حسین کاشی‌پز، آلمانی‌ها نیز در ساختن این بنا نقش داشتند. طراحی این بنا آمیزه‌ای از سبک معماری ایرانی و اروپایی است که به‌ویژه در کاشی‌کاری‌ها و کلاه‌فرنگی بیشتر به چشم می‌آید. این ورودی یک دروازه برای سواره‌رو و دو در ویژه‌ی عبور افراد پیاده دارد. هر دوی این درهای ورودی از چنس چدن و ساخته‌ی استاد محمدعلی کرمانی هستند.
طرح توسعه میدان مشق
در ابتدای دهه‌ی هشتاد هیات دولت طرحی تصویب کرد که به موجب آن موزه‌ی ملی ایران گسترش یابد و با در بر گرفتن میدان مشق و اطراف آن به بزرگ‌ترین موزه‌ی آسیا و یکی از پنج موزه‌ی بزرگ جهان تبدیل شود. فضای نمایشی این طرح بیشتر از ۴۱هزار متر مربع پیش‌بینی شده که شامل موزه‌ها، فضای اداری، خدماتی و پشتیبانی می‌شود. بعد از اتمام این طرح، مجموعه‌ی میدان مشق در کنار موزه‌های بزرگی مانند موزه‌ی بریتانیا، موزه‌ی لوور، موزه‌ی آرمیتاژ و موزه‌ی متروپولیتن نیویورک از بزرگ‌ترین موزه‌های جهان خواهد بود. در رساتای همین طرح در سال ۱۳۹۲ تفاهم‌نامه‌ای بین وزارت امور خارجه و سازمان زیباسازی شهرداری تهران امضا شد که بر اساس آن میدان مشق به محلی برای بازدید عمومی تبدیل شود. در ادامه عمارت قزاقخانه در میدان مشق در اختیار دانشگاه هنر قرار گرفت و دانشجویان هنر هم به این ساختامن منتقل شدند. در این تفاهم‌نامه علاوه بر مرمت میدان، مرمت ساختمان‌های آن نیز پیش‌بینی شده است. تا زمانی که این طرح تکمیل شود امکان تماشای ساختمان‌ها و موزه‌ها و قدم زدن در این میدان زیبا و تاریخی را از دست ندهید.
Comments
Post a Comment