زماني طعم و زلالي آب تهران هم مايه مباهات بود هم حسرت. خيلي‌ها مي‌گفتند آب تهران پوست آدم را روشن مي‌كند، براي كليه و مثانه خوب است و... حالا باز هم آب تهران سر زبان‌ها افتاده؛ يك روز از وجود نيترات بالا در آب خبر مي‌دهند و روز بعد تكذيب مي‌شود و گاهي از ورود فاضلاب بيمارستاني به آب شرب مي‌گويند كه باز تكذيب مي‌شود و...
اين گزارش كه در روز دوشنبه بيست و دوم تير 1394 هجري خورشيدي به قلم مريم سادات گوشه انتشار يافته، مي افزايد: پيشتر كه دستگاه تصفيه خانگي نيامده بود مردم به سمت خوردن آب معدني روي آورده بودند و حالا هم بازار انواع دستگاه تصفيه آب با قيمت‌هاي بالا داغ داغ است. بماند كه در هر دو مورد هم اما و اگر زياد است. آخر سر هم نمي‌دانيم با خيال راحت آب شير را باز كنيم و يك دل سير سر بكشيم يا كلي فكر و خيال بايد توي ذهن‌مان بريزد كه...؟
دستگاه نظارت بر آب يكي دو تا نيست
چندي پيش يك منبع آگاه از سازمان حفاظت محيط زيست كه نخواست نامي از او در گزارش برده شود طي تماسي از نگراني‌هايش درباره آب شرب تهران گفت. او مدعي شد «فاضلاب بيمارستان‌ها و كلينيك‌ها از طريق چاه‌هاي جذبي فاضلاب وارد آب شرب مي‌شود و چون هيچ يك از 500 چاه آب شرب تهران محاسبه حريم كيفي ندارد يعني فاصله بين چاه شرب از چاه جذبي به صورت علمي تعيين نشده و به دليل كمبود آب ناچار از رعايت نكردن اين موارد هستيم، اطمينان نداريم كه آب تهران آلودگي نداشته باشد. چراكه متناسب با وسيع شدن شهر تهران و افزايش جمعيت، خدمات زيربنايي توسعه نيافته و يكي از حساس‌ترين موارد در اين زمينه هم شبكه جمع‌آوري فاضلاب است.»
اما عليرضا نوذري‌پور قائم مقام مدير عامل شركت آب و فاضلاب استان تهران نظر متفاوتي با نظر اين كارشناس دارد: «اطمينان مي‌دهم كه حتي يك ليتر فاضلاب را در آب تهران تحمل نمي‌كنيم. هر روز آب تهران آزمايش مي‌شود و ما بر اساس آزمايش‌ها و داده‌هاي علمي حرف مي‌زنيم نه حدسيات.»
وي در گفت‌و‌گو با «ايران» مي‌گويد: «به طور اساسي مي‌گويم آب تهران سالم است. اين را در نظر داشته باشيد كه ما يك دستگاه نظارتي بالا دستي به نام وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي داريم كه اگر خداي نكرده آب از خط سلامت خارج شود حتماً به ما هشدار و تذكر مي‌دهد و براي مردم نيز اطلاع‌رساني مي‌كند. بنابراين از اين جهت خيالتان راحت باشد.
همچنين در ارتباط با آب ما دو معادله عرضه و تقاضا داريم؛ هر چقدر عرضه آب كمتر و تقاضا زياد باشد مي‌تواند اثرات منفي روي كيفيت بگذارد. يعني فرض كنيد در يك شهري منابع محدود آبي داشته باشيم و سرانه سهم هر نفر محدود باشد. اين عدد در كشور ما اين روزها به كمتر از 1700 متر مكعب رسيده، يعني از نظر منابع نسبت به جمعيت در آستانه تنش هستيم. در استان تهران كمتر از يك سوم اين مقدار است. يعني منابع آب تهران نسبت به جمعيت متراكم تهران خيلي كمتر است و بايد مراقبت‌هاي ويژه‌اي داشته باشيم. با اين همه آبي را كه تصفيه مي‌كنيم خيلي با حساسيت كنترل مي‌كنيم.
اخيراً هم علاوه بر وزارت بهداشت دستگاه‌هاي ديگري موضوع را رصد و كنترل مي‌كنند. بر اساس آخرين گزارش‌ها از سوي دستگاه‌هاي نظارتي هيچ گونه موردي از پايين بودن كيفيت و مشكل كيفيت در آب تهران گزارش نشده و ما هم سهم استفاده از آب‌هاي سطحي را كه كيفيت بهتري دارند بيشتر كرده‌ايم و با اطمينان مي‌توانم بگويم كه مردم هيچ نگراني نداشته باشند.»
حريم چاه جذبي از چاه شرب
وقتي حرف آن مسئول و منبع آگاه محيط زيست را مبني بر رعايت نشدن محدوده و حريم چاه‌هاي جذبي فاضلاب و چاه‌هاي آب با عليرضا نوذري‌پور در ميان مي‌گذاريم لبخند مي‌زند و مي‌گويد: «بدون اطلاعات نمي‌توانيد وارد يك بحث علمي شويد.» و بعد اشاره مي‌كند كه آن مسئول يا كارشناس اگر به حرف خود اعتقادي دارد تشريف بياورد اينجا تا از نزديك باهم بحث كنيم و نحوه گردش كار را از نزديك ببينيم و بررسي كنيم:
«محاسبه حريم بستگي به جنس زمين هم دارد. يعني وقتي جايي از زمين ريزدانه و رسي است اشكالي ندارد فاصله كم باشد. چون اصلاً قدرت نفوذي نيست. رس با آب متورم مي‌شود و هيچ نفوذي نمي‌دهد. فاصله حداقل 50 متر كمتر نبايد باشد و در مورد زمين‌هاي رسي 10 متر هم فاصله كافي است. اما اين اعدادي نيست كه بتوانم در موردش قضاوت كنم. چون عمق چاه سرعت جريان آب و جنس خاك مهم است و اينها بايد همه محاسبه شود. مثلاً عمق چاه جذبي چقدر است و حجم فاضلابي كه به آن وارد مي‌شود اگر دانه درشت است چقدر است يا موارد ديگر. الان هم در كل شهر پروژه فاضلاب در حال اجراست تا فاضلاب‌ها به چاه نريزند و مستقيماً وارد تصفيه خانه شوند. در حال حاضر 60 درصد شبكه ما آماده است. اگر مردم همكاري كنند و اتصالات را برقرار كنند اصل موضوع حل مي‌شود. با اين همه ما روزانه چاه‌ها را چك مي‌كنيم و نگران چيزي نيستيم.»
به گفته قائم مقام مدير عامل شركت آب و فاضلاب استان تهران چاه‌هاي آب شرب با رعايت حريم خارج از بافت‌هاي مسكوني و در عمق خيلي زياد و بيش از 250 متر است. در صورتي كه هيچ چاه فاضلابي بيشتر از 10 يا 12 متر نيست و اين اختلاف شديد در عمق، تقريباً ارتباط را غيرممكن مي‌سازد. بر اين اساس و بنابر محاسبه‌هاي انجام شده براي نفوذ فاضلاب در چاه آب چند صد سال وقت لازم است:
«ما كادر متخصص در سطح بالاي علمي كشور و تجهيزات مدرن دنيا را در اختيار داريم و آزمايشگاه مرجع سلامت ما كه گواهينامه بين‌المللي دارد 47 آزمايشگاه تابعه در سطح شهر را مديريت مي‌كند. در هر تصفيه خانه هم به طور مرتب آب چاه‌ها آزمايش مي‌شود.»
حالا او به صراحت اعلام مي‌كند كه به هيچ عنوان فاضلاب شهري وارد چاه شرب نشده و اگر جايي اين اتفاق بيفتد آن چاه را بسرعت از حلقه مدار خارج مي‌كنند: «ما قطعاً كنترل مي‌كنيم. آمار چاه‌هايي كه سالانه آلوده بوده‌اند و بسرعت از مدار خارج شده‌اند موجود است. ما حاضريم با كساني كه ادعا مي‌كنند فاضلاب وارد چاه شرب شده جلسه كارشناسي بگذاريم.»
بار ديگر به ميزان فاصله‌اي كه چاه‌ها از هم دارند تأكيد مي‌كنم. مي‌خواهم بدانم علاوه بر اختلاف در عمق فاصله اين چاه‌ها چقدر است: «ما چند صد متر فاصله را حتماً رعايت مي‌كنيم با اين همه با عمق 250 متري چاه‌هاي آب هيچ ارتباطي با هم پيدا نمي‌كنند.»
شبكه آبرساني فرسوده نيست
كارشناسان حفاظت محيط زيست مي‌گويند از 9 هزار كيلومتر شبكه آب تهران نزديك به 3 هزار كيلومتر فرسوده و از هر 100 ليتر آب 35 ليتر پرت مي‌رود. اگر اين شبكه نوسازي شود نياز به چاه آب هم كم مي‌شود و آب رودخانه براي تأمين آب شرب تهران كافي است. اما قائم مقام مدير عامل شركت آب و فاضلاب استان تهران نظر ديگري دارد:
«من اعتقاد ندارم شبكه فرسوده است، شبكه آب شبكه خوب و روپايي است. اين شبكه براي 3.5 ميليون جمعيت در نظر گرفته شده و جمعيت تهران نبايد بيشتر از 3.5ميليون باشد اما حالا همين شبكه 8.5 ميليون جمعيت را جواب مي‌دهد و هيچ مشكلي هم ندارد. شهري كه اختلاف شيبش 800 متر است به اين معني است كه ما آب را تا ارتفاع 800 متر بالا مي‌بريم و اين كار پمپاژهاي سنگيني مي‌خواهد. بنابراين شبكه آب بخوبي دارد جواب مي‌دهد. ما حدود 700 دستگاه فشار شكن در داخل شهر تهران داريم. اگر اين فشار را نشكنيم لوله‌هاي آب منازل مي‌تركد. البته شبكه آب تهران احتياج به بازسازي و نوسازي دارد در اين حرفي نيست. اما چرا اين اتفاق نمي‌افتد به خاطر اقتصاد آب است چون ما آب را به حداقل قيمت مي‌فروشيم. شما هزينه آب را با هزينه گاز و برق و حتي پيامك مقايسه كنيد؛ متوسط قبضي كه در تهران مي‌گيريم در هر دوره 8 هزار تومان است. در صورتي‌كه قبض‌هاي چند صد هزار توماني برق را براحتي پرداخت مي‌كنيم. بنزين ليتري هزار تومان است. اما هر ليتر آبي كه ما به خانه‌هاي مردم مي‌دهيم 5/3 ريال است. يعني هزار ليتر آن مي‌شود 350 تومان.
بنابراين چرا شركت آب و فاضلاب مي‌گويد آب به صورت رايگان در اختيار مردم قرار مي‌گيرد؟ چون حتي پول نوسازي‌اش را هم نمي‌گيرد. ما ارگان دولت نيستيم كه پول از دولت بگيريم تا شبكه‌ها را بازسازي كنيم ما بايد از منابع‌مان استفاده كنيم و چون منبعي در اختيارمان قرار نمي‌گيرد نمي‌توانيم بازسازي كنيم.
مسأله اصلي ما قيمت آب است براي بازسازي و نوسازي تأسيسات و ارتقاي آنها و مديريت مصرف كه مؤلفه مهمي است. وقتي منابع محدودند بايد مصارف هم محدود باشد. ما در تهران به ازاي هر نفر روزي 230 ليتر مصرف آب داريم.كجاي دنيا با اين منابع محدود حتي بارندگي چند برابر ما اين مقدار مصرف وجود دارد؟ چرا؟ چون آنها قيمت آب‌شان واقعي است. در كشورهاي اروپايي كه اين همه بارندگي دارند، گاه تا 3 دلار قيمت هر متر مكعب آب است. من معتقدم قيمت آب بايد واقعي شود نه اينكه بالا برود. اين مسأله در كشورهاي دنيا جواب داده و تا 50 درصد در مصرف آب صرفه‌جويي شده. وقتي قيمت آب پايين باشد، مردم هم هزينه نمي‌كنند و شير چشمي نصب نمي‌كنند يا فلاش‌تانك قديمي منزلشان را عوض نمي‌كنند و آب هدر مي‌رود. حتي سازندگان ساختمان‌ها هم مقرراتي را كه تصويب شده اجرايي نمي‌كنند.»
هدر رفت پول آب
يك طرف ماجرا آب با قيمت پايين است و يك طرف ماجرا هم آب بدون درآمد يا آبي كه بابت توليد آن هيچ درآمدي وارد شركت آب و فاضلاب نمي‌شود كه اين خود تبديل به يك شاخص شده و در محاسبات تحت عنوان «آب بدون درآمد» در نظر گرفته مي‌شود. سال 93 در تهران يك ميليارد و 28 ميليون متر مكعب آب توليد شده كه 24 درصد آن به فروش نرفته يا مجاني فروخته شده. نوذري‌پور آب بدون درآمد را به سه بخش تقسيم مي‌كند:
«2 درصد از 24 درصد را در فرايند تصفيه استفاده مي‌كنيم. 22 درصد ديگر را هم به دو بخش تقسيم كنيم يعني دو تا 11 درصد كه يك بخش آن براي مصرف مردم است و پولش را از مردم نمي‌گيريم. اين بخش به دليل خطاي دستگاه‌اندازه‌گيري است. چرا كه كنتورهاي آب دقت لازم را ندارند. كنتورها يك دبي استارت دارند يعني بايد حداقل آب خارج شود تا چرخ دنده كنتور شروع به گردش كند. فرض كنيد شب كولر خانه روشن است و هيچ آب ديگري هم مصرف نمي‌شود. پول آن كولر را ما نمي‌توانيم بگيريم چون كنتورها آن دقت دقيق را ندارند كه مصرف كم كولر را اندازه‌گيري كنند. به اين هدر رفت ظاهري مي‌گويند كه هم به دليل خطاي اندازه‌گيري دستگاه است هم خطاي ديد انساني. يعني كسي كه كنتور را مي‌خواند ممكن است خطاي ديد داشته باشد.
اما 11 درصد بقيه مصرف نمي‌شود كه ناشي از نشت شبكه و تأسيسات و مخازن ماست ولي هدر نمي‌رود چرا كه اينها به سفره‌هاي زيرزميني بازمي‌گردد اگرچه ما زيان اقتصادي كرده‌ايم. چون براي توليدش هزينه كرده‌ايم اما كالا در نهايت به فروش نرفته است.»
بخش ديگري از آب به صورت استفاده بي‌رويه در برخي پارك‌ها، پادگان‌ها و ساير نهادها و اماكن عمومي هدر مي‌رود كه بايد فكري هم به حال اين بخش كرد.
دستگاه نظارت بر آب يكي دو تا نيست
چندي پيش يك منبع آگاه از سازمان حفاظت محيط زيست كه نخواست نامي از او در گزارش برده شود طي تماسي از نگراني‌هايش درباره آب شرب تهران گفت. او مدعي شد «فاضلاب بيمارستان‌ها و كلينيك‌ها از طريق چاه‌هاي جذبي فاضلاب وارد آب شرب مي‌شود و چون هيچ يك از 500 چاه آب شرب تهران محاسبه حريم كيفي ندارد يعني فاصله بين چاه شرب از چاه جذبي به صورت علمي تعيين نشده و به دليل كمبود آب ناچار از رعايت نكردن اين موارد هستيم، اطمينان نداريم كه آب تهران آلودگي نداشته باشد. چراكه متناسب با وسيع شدن شهر تهران و افزايش جمعيت، خدمات زيربنايي توسعه نيافته و يكي از حساس‌ترين موارد در اين زمينه هم شبكه جمع‌آوري فاضلاب است.»
اما عليرضا نوذري‌پور قائم مقام مدير عامل شركت آب و فاضلاب استان تهران نظر متفاوتي با نظر اين كارشناس دارد: «اطمينان مي‌دهم كه حتي يك ليتر فاضلاب را در آب تهران تحمل نمي‌كنيم. هر روز آب تهران آزمايش مي‌شود و ما بر اساس آزمايش‌ها و داده‌هاي علمي حرف مي‌زنيم نه حدسيات.»
وي در گفت‌و‌گو با «ايران» مي‌گويد: «به طور اساسي مي‌گويم آب تهران سالم است. اين را در نظر داشته باشيد كه ما يك دستگاه نظارتي بالا دستي به نام وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي داريم كه اگر خداي نكرده آب از خط سلامت خارج شود حتماً به ما هشدار و تذكر مي‌دهد و براي مردم نيز اطلاع‌رساني مي‌كند. بنابراين از اين جهت خيالتان راحت باشد.
همچنين در ارتباط با آب ما دو معادله عرضه و تقاضا داريم؛ هر چقدر عرضه آب كمتر و تقاضا زياد باشد مي‌تواند اثرات منفي روي كيفيت بگذارد. يعني فرض كنيد در يك شهري منابع محدود آبي داشته باشيم و سرانه سهم هر نفر محدود باشد. اين عدد در كشور ما اين روزها به كمتر از 1700 متر مكعب رسيده، يعني از نظر منابع نسبت به جمعيت در آستانه تنش هستيم. در استان تهران كمتر از يك سوم اين مقدار است. يعني منابع آب تهران نسبت به جمعيت متراكم تهران خيلي كمتر است و بايد مراقبت‌هاي ويژه‌اي داشته باشيم. با اين همه آبي را كه تصفيه مي‌كنيم خيلي با حساسيت كنترل مي‌كنيم.
اخيراً هم علاوه بر وزارت بهداشت دستگاه‌هاي ديگري موضوع را رصد و كنترل مي‌كنند. بر اساس آخرين گزارش‌ها از سوي دستگاه‌هاي نظارتي هيچ گونه موردي از پايين بودن كيفيت و مشكل كيفيت در آب تهران گزارش نشده و ما هم سهم استفاده از آب‌هاي سطحي را كه كيفيت بهتري دارند بيشتر كرده‌ايم و با اطمينان مي‌توانم بگويم كه مردم هيچ نگراني نداشته باشند.»
حريم چاه جذبي از چاه شرب
وقتي حرف آن مسئول و منبع آگاه محيط زيست را مبني بر رعايت نشدن محدوده و حريم چاه‌هاي جذبي فاضلاب و چاه‌هاي آب با عليرضا نوذري‌پور در ميان مي‌گذاريم لبخند مي‌زند و مي‌گويد: «بدون اطلاعات نمي‌توانيد وارد يك بحث علمي شويد.» و بعد اشاره مي‌كند كه آن مسئول يا كارشناس اگر به حرف خود اعتقادي دارد تشريف بياورد اينجا تا از نزديك باهم بحث كنيم و نحوه گردش كار را از نزديك ببينيم و بررسي كنيم:
«محاسبه حريم بستگي به جنس زمين هم دارد. يعني وقتي جايي از زمين ريزدانه و رسي است اشكالي ندارد فاصله كم باشد. چون اصلاً قدرت نفوذي نيست. رس با آب متورم مي‌شود و هيچ نفوذي نمي‌دهد. فاصله حداقل 50 متر كمتر نبايد باشد و در مورد زمين‌هاي رسي 10 متر هم فاصله كافي است. اما اين اعدادي نيست كه بتوانم در موردش قضاوت كنم. چون عمق چاه سرعت جريان آب و جنس خاك مهم است و اينها بايد همه محاسبه شود. مثلاً عمق چاه جذبي چقدر است و حجم فاضلابي كه به آن وارد مي‌شود اگر دانه درشت است چقدر است يا موارد ديگر. الان هم در كل شهر پروژه فاضلاب در حال اجراست تا فاضلاب‌ها به چاه نريزند و مستقيماً وارد تصفيه خانه شوند. در حال حاضر 60 درصد شبكه ما آماده است. اگر مردم همكاري كنند و اتصالات را برقرار كنند اصل موضوع حل مي‌شود. با اين همه ما روزانه چاه‌ها را چك مي‌كنيم و نگران چيزي نيستيم.»
به گفته قائم مقام مدير عامل شركت آب و فاضلاب استان تهران چاه‌هاي آب شرب با رعايت حريم خارج از بافت‌هاي مسكوني و در عمق خيلي زياد و بيش از 250 متر است. در صورتي كه هيچ چاه فاضلابي بيشتر از 10 يا 12 متر نيست و اين اختلاف شديد در عمق، تقريباً ارتباط را غيرممكن مي‌سازد. بر اين اساس و بنابر محاسبه‌هاي انجام شده براي نفوذ فاضلاب در چاه آب چند صد سال وقت لازم است:
«ما كادر متخصص در سطح بالاي علمي كشور و تجهيزات مدرن دنيا را در اختيار داريم و آزمايشگاه مرجع سلامت ما كه گواهينامه بين‌المللي دارد 47 آزمايشگاه تابعه در سطح شهر را مديريت مي‌كند. در هر تصفيه خانه هم به طور مرتب آب چاه‌ها آزمايش مي‌شود.»
حالا او به صراحت اعلام مي‌كند كه به هيچ عنوان فاضلاب شهري وارد چاه شرب نشده و اگر جايي اين اتفاق بيفتد آن چاه را بسرعت از حلقه مدار خارج مي‌كنند: «ما قطعاً كنترل مي‌كنيم. آمار چاه‌هايي كه سالانه آلوده بوده‌اند و بسرعت از مدار خارج شده‌اند موجود است. ما حاضريم با كساني كه ادعا مي‌كنند فاضلاب وارد چاه شرب شده جلسه كارشناسي بگذاريم.»
بار ديگر به ميزان فاصله‌اي كه چاه‌ها از هم دارند تأكيد مي‌كنم. مي‌خواهم بدانم علاوه بر اختلاف در عمق فاصله اين چاه‌ها چقدر است: «ما چند صد متر فاصله را حتماً رعايت مي‌كنيم با اين همه با عمق 250 متري چاه‌هاي آب هيچ ارتباطي با هم پيدا نمي‌كنند.»
شبكه آبرساني فرسوده نيست
كارشناسان حفاظت محيط زيست مي‌گويند از 9 هزار كيلومتر شبكه آب تهران نزديك به 3 هزار كيلومتر فرسوده و از هر 100 ليتر آب 35 ليتر پرت مي‌رود. اگر اين شبكه نوسازي شود نياز به چاه آب هم كم مي‌شود و آب رودخانه براي تأمين آب شرب تهران كافي است. اما قائم مقام مدير عامل شركت آب و فاضلاب استان تهران نظر ديگري دارد:
«من اعتقاد ندارم شبكه فرسوده است، شبكه آب شبكه خوب و روپايي است. اين شبكه براي 3.5 ميليون جمعيت در نظر گرفته شده و جمعيت تهران نبايد بيشتر از 3.5ميليون باشد اما حالا همين شبكه 8.5 ميليون جمعيت را جواب مي‌دهد و هيچ مشكلي هم ندارد. شهري كه اختلاف شيبش 800 متر است به اين معني است كه ما آب را تا ارتفاع 800 متر بالا مي‌بريم و اين كار پمپاژهاي سنگيني مي‌خواهد. بنابراين شبكه آب بخوبي دارد جواب مي‌دهد. ما حدود 700 دستگاه فشار شكن در داخل شهر تهران داريم. اگر اين فشار را نشكنيم لوله‌هاي آب منازل مي‌تركد. البته شبكه آب تهران احتياج به بازسازي و نوسازي دارد در اين حرفي نيست. اما چرا اين اتفاق نمي‌افتد به خاطر اقتصاد آب است چون ما آب را به حداقل قيمت مي‌فروشيم. شما هزينه آب را با هزينه گاز و برق و حتي پيامك مقايسه كنيد؛ متوسط قبضي كه در تهران مي‌گيريم در هر دوره 8 هزار تومان است. در صورتي‌كه قبض‌هاي چند صد هزار توماني برق را براحتي پرداخت مي‌كنيم. بنزين ليتري هزار تومان است. اما هر ليتر آبي كه ما به خانه‌هاي مردم مي‌دهيم 5/3 ريال است. يعني هزار ليتر آن مي‌شود 350 تومان.
بنابراين چرا شركت آب و فاضلاب مي‌گويد آب به صورت رايگان در اختيار مردم قرار مي‌گيرد؟ چون حتي پول نوسازي‌اش را هم نمي‌گيرد. ما ارگان دولت نيستيم كه پول از دولت بگيريم تا شبكه‌ها را بازسازي كنيم ما بايد از منابع‌مان استفاده كنيم و چون منبعي در اختيارمان قرار نمي‌گيرد نمي‌توانيم بازسازي كنيم.
مسأله اصلي ما قيمت آب است براي بازسازي و نوسازي تأسيسات و ارتقاي آنها و مديريت مصرف كه مؤلفه مهمي است. وقتي منابع محدودند بايد مصارف هم محدود باشد. ما در تهران به ازاي هر نفر روزي 230 ليتر مصرف آب داريم.كجاي دنيا با اين منابع محدود حتي بارندگي چند برابر ما اين مقدار مصرف وجود دارد؟ چرا؟ چون آنها قيمت آب‌شان واقعي است. در كشورهاي اروپايي كه اين همه بارندگي دارند، گاه تا 3 دلار قيمت هر متر مكعب آب است. من معتقدم قيمت آب بايد واقعي شود نه اينكه بالا برود. اين مسأله در كشورهاي دنيا جواب داده و تا 50 درصد در مصرف آب صرفه‌جويي شده. وقتي قيمت آب پايين باشد، مردم هم هزينه نمي‌كنند و شير چشمي نصب نمي‌كنند يا فلاش‌تانك قديمي منزلشان را عوض نمي‌كنند و آب هدر مي‌رود. حتي سازندگان ساختمان‌ها هم مقرراتي را كه تصويب شده اجرايي نمي‌كنند.»
هدر رفت پول آب
يك طرف ماجرا آب با قيمت پايين است و يك طرف ماجرا هم آب بدون درآمد يا آبي كه بابت توليد آن هيچ درآمدي وارد شركت آب و فاضلاب نمي‌شود كه اين خود تبديل به يك شاخص شده و در محاسبات تحت عنوان «آب بدون درآمد» در نظر گرفته مي‌شود. سال 93 در تهران يك ميليارد و 28 ميليون متر مكعب آب توليد شده كه 24 درصد آن به فروش نرفته يا مجاني فروخته شده. نوذري‌پور آب بدون درآمد را به سه بخش تقسيم مي‌كند:
«2 درصد از 24 درصد را در فرايند تصفيه استفاده مي‌كنيم. 22 درصد ديگر را هم به دو بخش تقسيم كنيم يعني دو تا 11 درصد كه يك بخش آن براي مصرف مردم است و پولش را از مردم نمي‌گيريم. اين بخش به دليل خطاي دستگاه‌اندازه‌گيري است. چرا كه كنتورهاي آب دقت لازم را ندارند. كنتورها يك دبي استارت دارند يعني بايد حداقل آب خارج شود تا چرخ دنده كنتور شروع به گردش كند. فرض كنيد شب كولر خانه روشن است و هيچ آب ديگري هم مصرف نمي‌شود. پول آن كولر را ما نمي‌توانيم بگيريم چون كنتورها آن دقت دقيق را ندارند كه مصرف كم كولر را اندازه‌گيري كنند. به اين هدر رفت ظاهري مي‌گويند كه هم به دليل خطاي اندازه‌گيري دستگاه است هم خطاي ديد انساني. يعني كسي كه كنتور را مي‌خواند ممكن است خطاي ديد داشته باشد.
اما 11 درصد بقيه مصرف نمي‌شود كه ناشي از نشت شبكه و تأسيسات و مخازن ماست ولي هدر نمي‌رود چرا كه اينها به سفره‌هاي زيرزميني بازمي‌گردد اگرچه ما زيان اقتصادي كرده‌ايم. چون براي توليدش هزينه كرده‌ايم اما كالا در نهايت به فروش نرفته است.»
بخش ديگري از آب به صورت استفاده بي‌رويه در برخي پارك‌ها، پادگان‌ها و ساير نهادها و اماكن عمومي هدر مي‌رود كه بايد فكري هم به حال اين بخش كرد.
Comments
Post a Comment